NALATENSCHAPPEN IN SPANJE

De inwerkingtreding op 17 augustus 2015 van de Europese Verordening 650/2012 inzake internationale erfopvolging heeft geleid tot eenwording van de erfopvolgingsregeling binnen de Europese Unie.

Wijzigingen Europese wetgeving
In dit verband moet benadrukt worden dat er vóór 2014 in Spanje sprake was van discriminatie ten opzichte van erfgenamen en begunstigden die niet in Spanje woonden. Iedere autonome regio heeft zijn eigen wetgeving voor wat betreft vrijstellingen, belastingvoordelen en hanteren daarbij zelfs eigen tarieven. Inwoners in Spanje aan wie een erfenis werd nagelaten, konden dan ook de voordelen aanwenden van de autonome regio waar het geërfde goed zich bevond. De personen, daarentegen, die niet in Spanje woonachtig waren, moesten zich aan de overheidsvoorschriften houden die minder voordelig waren en werden hierdoor in zekere zin gediscrimineerd. In 2014 werd in een uitspraak van de Spaanse Hoge Raad gesteld dat er sprake was van een discriminerende situatie en op grond daarvan werd een wijziging doorgevoerd met als gevolg dat, vanaf dat moment, alle inwoners van een land van de Europese Unie van dezelfde voordelen konden genieten als de inwoners van Spanje.

Een belangrijke wijziging met betrekking tot het recht dat van toepassing is op erfenissen die nagelaten zijn door personen die na 17 augustus 2015 overleden zijn. Als er vóór die datum bij een testament geen uitdrukkelijke keuze werd gemaakt voor het recht dat toegepast moest worden op de erfenis, werd automatisch het recht van de nationaliteit van de erflater toegepast. Vanaf 2015 wordt als criterium gehanteerd dat, als er geen rechtskeuze wordt gemaakt, automatisch het recht van het land van de gewone verblijfplaats wordt toegepast.

Of u nu voor het recht van het land van uw laatste gewone verblijfplaats kiest of het recht van het land waarvan u de nationaliteit bezit, er kan slechts één recht van toepassing zijn op de nalatenschap. Dit recht regelt de erfopvolging van alle erfgoederen. Dit kunnen zowel roerende zaken zijn (zoals een auto of een bankrekening) of onroerende zaken (zoals een woning). Ook maakt het niet uit waar deze zaken zich bevinden (ze kunnen zich, met andere woorden, zelfs in verschillende landen bevinden).

Wat kunnen de consequenties van deze wijziging zijn?
Voor degenen met de Nederlandse of Belgische nationaliteit die zich in Spanje hebben gevestigd, is het raadzaam om een Spaans testament op te stellen en een rechtskeuze te maken. Voordat u het testament op laat maken raden wij u aan een deskundige in de arm te nemen die u op grond van een analyse van uw persoonlijke situatie kan adviseren over het recht dat in uw geval de meeste voordelen oplevert. Vervolgens kunt u er uitdrukkelijk voor kiezen om in het testament vast te laten leggen dat het Belgische c.q. Nederlandse recht moet worden toegepast. Doet u dit niet dan zal automatisch het Spaanse recht worden toegepast (in het geval u uw gewone verblijfplaats in Spanje heeft). Ook al valt uw keuze niet op de toepassing van het Belgische c.q. Nederlandse recht, dan is het nog steeds raadzaam om een testament in Spanje op te laten stellen. U zult hiermee tijd winnen en vertaal- en legalisatiekosten uitbesparen.

Als u in Spanje woonachtig bent en noch een testament in Spanje noch in Nederland heeft opgesteld, dan dient de Spaanse notaris een verklaring van erfrecht op te stellen waarin bepaald wordt hoe de goederen zullen worden verdeeld. Dit is een complexe procedure die u, naar onze mening, beter kunt vermijden.

Wat gebeurt er als ik meerdere nationaliteiten heb?
Als de erflater verschillende nationaliteiten heeft, dan kan hij bij testament één van de nationaliteiten kiezen die hij bezit.

Daarnaast moet rekening gehouden worden met het materiële recht dat van toepassing is op de nalatenschap. Dit recht bepaalt onder welke wetgeving de goederen kunnen worden verdeeld in overeenstemming met de wetgeving van de autonome regio’s die de erfbelasting regelt. De aangelegenheden die betrekking hebben op de wetgeving inzake erfbelasting vallen namelijk niet onder het toepassingsgebied van de verordening.

In dit verband zij opgemerkt dat we te maken hebben met aan de ene kant het recht dat op de nalatenschap van toepassing is, oftewel het recht dat bepaalt hoe de goederen (roerend en onroerend) verdeeld moeten worden, en aan de andere kant de wetgeving van de desbetreffende autonome regio die de erfbelasting regelt.

Het is ook van belang om er rekening mee te houden dat er vanaf de overlijdensdatum een vrijwillige termijn van zes maanden ingaat om de erfbelasting en de meerwaardebelasting te betalen. Na deze termijn zal het bedrag worden verhoogd met 5%, 10%, 15% etc.

Europese Erfrechtverklaring (EER)
Het reglement introduceert daarnaast een Europese Erfrechtverklaring (EER). Dit document, dat afgegeven wordt door de autoriteit die de erfopvolging van de nalatenschap behandelt, kan door de erfgenamen worden gebruikt om zijn/haar hoedanigheid van erfgenaam te bewijzen en haar rechten uit te oefenen in andere lidstaten. In principe zou het niet nodig moeten zijn om deze erfrechtverklaring te laten legaliseren (apostille) en vertalen omdat er met een vast model wordt gewerkt. Het is echter niet in de Europese regelgeving vastgelegd en daarom kan een notaris of een registerbewaarder de vertaling wel eisen. Ondanks de voordelen die de invoering van de erfrechtverklaring met zich meebrengen, is het niet mogelijk om de verklaring in het Eigendomsregister te registreren. Hiervoor dient nog steeds een notariële akte van aanvaarding van de nalatenschap ten overstaan van een Spaanse notaris te worden ondertekend. Vervolgens kan deze notariële akte in het Eigendomsregister worden ingeschreven.

Heeft u vragen en/of juridische hulp nodig bij uw testament, of de afwikkeling van een nalatenschap, dan staat OTIS Advocaten voor u klaar. Neem contact met ons op over erfrecht of mail direct naar info@otisadvocaten.es.